Ateş yanıklığı hastalığı (Erwinia amylovora) bakteriyel bir hastalıktır.
Ayva, armut, ceviz, elma, alıç ve Rosaseae familyasının bazı üyelerini etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır.
Ateş yanıklığı hastalığı adını, hastalığın bulaştığı yaprak, gövde ve kabukların yanmış gibi görünmesinden alır.
Hastalıkla enfekteli elma ve ayva ağaçları kızılımsı kahverengi, armut ağaçları ise koyu kahverengi renkte ateşten yanmış bir görünüm alır.
Hastalık etmeni gelişme sıcaklığı optimum, 27-30°C dir. Minimum 3-8°C ve maksimum 37°C dir.
Etmen, kışı enfeksiyonlar sonucu dal ve gövdede oluşmuş kanserlerin kabuk dokusu içinde geçirir. İlkbaharda çoğalan bakteriler yağmur, rüzgar, böcekler, budama aletleri ve insan eli yani temas yoluyla taşınır ve bulaşır. Özellikle sürgün gelişimi döneminde dolu gibi iklim olaylarının olduğu koşullarda ve emici böcek (yaprak biti) popülasyonunun arttığı durumlarda çok şiddetli enfeksiyonlar görülebilir.
İlk önce çiçeklere, sonra ince dallara ve ana dallara zarar verir.
Enfekteli (Hastalık bulaşmış) çiçekler solar, büzüşür, kahverengileşir ve ateşte yanmış gibi bir görünüm alır. Nemli havalarda çiçek sapı üzerinde bakteriyel akıntı oluşur. Daha sonra genç meyve enfeksiyonu olur. Enfekte olan meyveler elma ve ayvada kahverengi, armutta ise siyah renk alır ve mumyalaşarak dalda asılı kalır. Hastalık ilerledikçe genç sürgün, genç dal, ana dal ve gövdeye kadar yayılabilir.
Dal ve gövdedeki enfekteli kısımlar çöker ve kahverengi bir renk alır. Bu belirti kanser olarak adlandırılır. Hastalığın bir diğer belirtisi kök boğazı ve kök yanıklığı şeklindedir. Kök boğazında enfekteli alan koyu renkli ve kahverengi bir görünüm alır. Yalnız kök boğazı çürüklüğü ile hastalığın tesbiti yapılamaz. Üst kısımdaki belirtilerede bakmak gerekir.
Hastalıkla mücadelede öncelik kültürel önlemlerdir.
Kültürel Önlemler
Bahçe kurulurken sertifikalı fidan kullanılmalıdır.
Hastalıkla bulaşık alanlardaki konukçu bitkilerden çelik, aşı gözü, aşı kalemi, anaç gibi üretim materyali alınmamalıdır.
Budamada kullanılan bıçak, testere, makas vs. bir ağaçtan diğerine geçerken dezenfekte edilmelidir. (%10’luk sodyum hipoklorit çözeltisine daldırılabilir)
Enfekteli bahçelerde hastalık temizliği amacıyla yapılan budamalar yaz aylarında kuru havalarda yapılmalı, büyük dalların budamasında hastalık etmeninin aktif olmadığı kış ayları tercih edilmeli, kalın dallar kesildiğinde %10’luk sodyum hipoklorit sürülmeli ve aşı macunu ile kapatılmalıdır.
Ağaçlar gelişim döneminde kontrol altında tutulmalı ve hasatalıklı kısımlar en az 30-40 cm altından kesilmeli, kesilen kısımlar çuvala doldurularak bahçeden uzaklaştırılmalı ve yakılmalıdır.
Dengeli gübreleme yapılmalı, aşırı vejetatif gelişmeyi sağlayan gübrelemelerden kaçınılmalı.
Damla sulama tercih edilmelidi. Toprak nemi ve çiğ hasatalığın yayılmasını arttırır.
Yabani ot mücadelesi iyi yapılmalıdır.
Ayva, elma, armut fidanları karışık dikilmemelidir. Hastalığın yayılmasında önemli olan ateş dikeni, ak diken, dağ muşmulası, üvez ile yabani konukçusu ahlat bitkileri sürekli kontrol edilmeli, mümkünse bahçe kenarlarından veya içinden sökülerek uzaklaştırılmalıdır.
Birçok böcek türü hastalığın tayıcı ve bulaştırıcısı olması nedeniyle, zararlılarla mücadele edilmelidir. Arılarda hastalığın taşıyıcı ve bulaştırıcısı olması nedeni ile arı kovanları bahçede bulundurulmamalıdır.
Kimyasal Mücadele
Ateş yanıklığı hastalığına karşı kimyasal mücadele 2 farklı dönemde uygulanmalıdır.
1. Durgun dönem uygulaması (Kış Dönemi):
Ağacın durgun olduğu dönemde %2 lik Bordo bulamacı (Metalik Bakır) uygulanmalıdır.
Budamadan sonra, tomurcukların kabardığı ancak açmadığı dönemde %1.5’luk Bordo bulamacı (Metalik Bakır) uygulanmalıdır.
2. Çiçek dönemi uygulamaları
Tahmin uyarı modellerinin uygulandığı yerlerde enfeksiyon riski uyarısı yapıldığında en geç 24 saat içinde ruhsatlı preparatlardan biri ile ilaçlama yapılmalıdır. Çiçeklenme dönemi içinde ikinci bir uyarı yapıldığı takdirde ilaçlama tekrarlanmalı, aksi takdirde ilaçlamalara son verilmelidir.
Tahmin uyarı modeli uygulanmayan yörelerde çiçek dönemi uygulamaları çiçeklenme başlangıcından itibaren ılık (günlük ortalama 15°C ve üzeri), yağmurlu ve nemli koşullar devam ediyorsa 1 hafta arayla ilaçlama yapılmalıdır. Çiçek yapraklarının dökülmesiyle birlikte çiçek enfeksiyon riski ortadan kalkmaktadır. Ancak, çiçeklenme dönemi veya çiçeklenme sonrası aktif sürgün gelişimin devam ettiği dönemde don, dolu gibi ağaçta yaralanmaya neden olan iklim olayları gerçekleşirse bir gün içinde ilaçlama yapılmalıdır. Ağaç gelişme döneminde yapılan bakır uygulamaları, bazı elma ve armut çeşitlerinin meyvelerinde paslanmaya neden olduğundan, hava neminin yüksek olduğu koşullarda ilaçlama yapmaktan kaçınılmalı veya bakır içermeyen preparatlar tercih edilmelidir.
NOT :
Ziraat mühendisi danışmanlarınızla iletişime geçtikten sonra gerekli kimyasal mücadeleyi yapalım.
Durgun dönem ve bitkinin hareketli döneminde önerilen kimyasal mücadeleyi yapmayı ihmal etmeyelim.
Unutmayınız ki hastalık etmeni sizin yapacağınız mücadeleye bağlı olarak bir yıl sonra az yada çok görülecektir.
www.yavuzertarim.com.tr
www.instagram.com/yavuzertarim
www.twittercom/yavuzertarim
www.facebook.com/profile.php?id=100004819305651